Zeleni dogovor EU (European Green Deal – EGD) predstavlja vizionarski okvir za rješavanje klimatskih promjena, ugrožene životne sredine, gubitka biodiverziteta i održivosti. Evropska unija je definisala Zeleni dogovor kao transformativnu strategiju za preoblikovanje EU u resursno efikasnu i konkurentnu ekonomiju. EGD je uveden u decembru 2019. godine te predstavlja mapu puta za Evropsku uniju za postizanje ambicioznog cilja klimatske neutralnosti (karbon neutralan) do 2050. godine.
EGD naglašava značaj holističkog pristupa rješavanju klimatskih promjena, te iako postoji napredak u implementaciji, izazovi sprovođenja aktivnosti definisanih Zelenim dogovorom tek slijede u narednim decenijama. Suštinski, EGD predstavlja sveobuhvatan odgovor na klimatsku krizu predlažući višestruki pristup za rješavanje spektra izazova – od gubitka biodiverziteta do emisija ugljika.
Inicijative definisane EGD-om obuhvataju održivu poljoprivredu, principe cirkularne ekonomije, energetsku tranziciju i očuvanje biodiverziteta. Preplitanjem zaštite životne sredine sa ekonomskim rastom, cilj je da se izgradi otporna, CO2 neutralna ekonomija koja daje prioritet održivosti i očuvanju prirode. EGD uključuje različite vodeće inicijative kako bi se osiguralo da EU postiže svoje ciljeve.
Neke od važnih inicijativa Zelenog dogovora uključuju:
- paket Fit for 55. Zakon o smanjenju emisije stakleničkih plinova EU za najmanje 55% do 2030. je stupio na snagu u oktobru 2023. godine.
- uredbu Evropskog zakona o klimi koja daje pravne implikacije na političke i ekološke ciljeve postizanja klimatske neutralnosti do 2050. godine. Zakon je obezbijedio okvir za postizanje ovih ciljeva.
- Inicijativu Od polja do stola/Farm to Fork koja ima za cilj pomjeriti EU prehrambeni sistem prema održivom modelu. Plan ove strategije je osigurati dovoljno pristupačne i hranljive hrane za sve, te promovisati održivu potrošnju hrane i zdravu ishranu, što bi rezultiralo smanjenjem otpada od hrane. Iako postoji svijest o važnosti ove ambiciozne inicijative, kako bi bila ostvariva i implementirana, Evropska komisija je ove godine preusmjerila napore na strateški dijalog o poljoprivredi sa interesnim grupama iz prehrambenog sistema.
